গান্ধীৰ তিনিটা বান্দৰ

"অন্য দেৱী-দেৱ, নকৰিবা সেৱ
গৃহকো নাযাইবা, প্ৰসাদো নাখাইবা,
ভক্তি হৈব ব্যভিচাৰ৷" (কীৰ্ত্তন-শংকৰদেৱ)

যোৱা বছৰ মই ট্ৰেইনত ইন্দ'ৰলৈ আহোঁতে মোৰ পুৰণি এজন বন্ধুক লগ পাইছিলোঁ৷ কথাৰ প্ৰসঙ্গত ওপৰৰ ঘোষাফাকিৰ কথা ওলাল৷ বন্ধুৰ লগত আলোচনা কৰোঁতে ইয়াৰ এটা নতুন ব্যাখ্যা বিচাৰি পাইছিলোঁ৷ তেতিয়াই মোৰ ডায়েৰীত তাক লিখি ৰাখিছিলোঁ৷ আজি পুৰণি ডায়েৰীৰ পাতৰ পৰা আগবঢ়ালোঁ৷

আমাৰ পঞ্চেন্দ্ৰিয় চকু, কাণ, নাক, জিভা আৰু ছাল হৈছে "অন্য দেৱ-দেৱী"৷ আমাৰ শৰীৰ বা আত্মা হৈছে প্ৰধান দেৱতা কৃষ্ণ বা বিষ্ণু৷ যদি আমি চকু, নাক, জিভা, কাণ আৰু ছালৰ পৰিতৃপ্তিৰ বাবে বেলেগ বেলেগকৈ কাৰ্য্য কৰোঁ তেতিয়া আমাৰ মন বা আত্মাই কেতিয়াও সঠিক চিন্তা কৰিব নোৱাৰিব৷ চকুৰ তৃপ্তিৰ কাৰণে যদি আমি ভাল বেয়াৰ বিচাৰ নকৰি সাময়িক আকৰ্ষণতে মোহ যাওঁ, নাক আৰু জিভাৰ তৃপ্তিৰ বাবে যদি নাখাবলগীয়া বস্তু খাওঁ, শুদ্ধ বায়ু সেৱব নকৰোঁ, ভাল কথা নুশুনি যদি সদায় বেয়া কথাকে শুনি থাকোঁ তেন্তে আমাৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক সকলো ক্ষেত্ৰতে ইয়াৰ প্ৰভাৱ পৰিব৷ একেদৰে কাৰোবাৰ স্পৰ্শক যদি হৃদয়লৈ বোৱাই নিনি তাক অন্য ধৰণে অনুভৱ কৰোঁ তেন্তে আমাৰ মনত কেতিয়াবা অসৎ ভাৱৰো সৃষ্টি হ'ব পাৰে৷

প্ৰত্যেক মানুহেই যদি ভাল চিন্তা কৰে, গান্ধীৰ তিনিটা বান্দৰৰ দৰে বেয়া নাচাবা, বেয়া নক'বা, বেয়া নুশুনিবা নীতি অৱলম্বন কৰে তেন্তে প্ৰত্যেক মানুহৰে মনবোৰ পবিত্ৰ আৰু নিকা হৈ থাকিব৷ চকু, কাণ, নাক, জিভা আৰু ছালে গ্ৰহণ কৰিব পৰা সমাজৰ নেতিবাচক দিশবোৰলৈ আমাৰ মনটোক এৰি নিদি, সমাজৰ ইতিবাচক দিশবোৰ লক্ষ্য ৰাখোঁ তেন্তে নিজৰ মনটোক সদায় ভাল চিন্তাৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰি ৰাখিব পাৰিম৷ আমাৰ সমাজত থকা প্ৰধান ছটা নেতিবাচক দিশ হ'ল কাম, ক্ৰোধ, লোভ, মোহ, মদ (অহংকাৰ) আৰু মৎস্য (পৰশ্ৰীকাতৰতা)৷ এই ছটা কাৰ্য্যৰো প্ৰধান উপকৰণ হ'ল আমাৰ পঞ্চেন্দ্ৰিয়৷ সেয়ে আমি চকু, কাণ, নাক, জিভা আৰু ছালৰ কথালৈ নগৈ অৰ্থাৎ "অন্য দেৱ-দেৱীক" পূজা নকৰি তাৰ সন্মুখত থকা লোভনীয় উপকৰণসমূহলৈ চকু নিদি অৰ্থাৎ "প্ৰসাদ" গ্ৰহণ নকৰি নিজকে সংযম কৰোঁ তেতিয়া আমি আমাৰ শৰীৰ আৰু মনটোক ব্যভিচাৰী হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰিম৷

মহাপুৰুষ শংকৰদেৱ আছিল এজন সমাজ সংস্কাৰক৷ এখন আদৰ্শ সমাজ প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবেই তেওঁ মানুহৰ মনত ভক্তিৰ সঞ্চাৰ কৰিছিল৷ ভক্তি কোনো বাহ্যিকভাৱে দেখুৱাব লগা বস্তু নহয়৷ ভক্তি হৈছে আমাৰ আত্মাৰ ভিতৰৰ পৰা ওলাই অহা এটা মহৎ গুণ৷ সৰুৱে ডাঙৰক শ্ৰদ্ধা কৰা, মানুহক মানুহ হিচাপে জ্ঞান কৰা, মানুহৰ মনত থাকিব লগা মানৱতা, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, প্ৰেম, দয়া আদি গুণসমূহৰ সামগ্ৰিক ৰূপটোৱেই হৈছে ভক্তিৰ আধাৰ৷ আমাৰ বোধেৰে এইবিলাকৰ লগত কোনো দেৱ-দেৱীৰ পূজা বা প্ৰসাদৰ লগত সম্পৰ্ক নাই৷ আমাৰ পঞ্চেন্দ্ৰিয়ক নিয়ন্ত্ৰণ কৰি আমাৰ আধ্যাত্মিক বিকাশেহে সেই ভক্তি ব্যভিচাৰী হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পাৰিব৷ কাৰণ কোনো পূজাৰে উদ্দেশ্য সমাজক ব্যভিচাৰী কৰি তোলা নহয়৷ সৎ, সুন্দৰ আৰু মহৎ উদ্দেশ্য আগত ৰাখি কৰা সকলো পূজাই সমাজ এখন পবিত্ৰময় কৰি তুলিব পাৰে৷