ভাষা স্থানীয়কৰণ এক সন্মানজনক বৃত্তি

                আজিৰ পৰা বিশ বছৰৰ আগতে localization (স্থানীয়কৰণ) এটা বৃত্তি আৰু উদ্যোগ হিচাপে আমাৰ মাজত প্ৰচলিত নাছিল৷ আনকি চফ্টৱেৰ প্ৰকাশকসকলে ইয়াৰ বিষয়ে কোনো ধৰণৰ গুৰুত্বই দিয়া নাছিল৷ 1980 চন মানৰ পৰা কিছুমান চফ্টৱেৰ প্ৰকাশকে স্থায়ী-অস্থায়ীভাৱে কিছুমান ব্যক্তিক নিয়োগ কৰি নিৰ্দিষ্ট কিছুমান ভাষাত তেওঁলোকৰ উত্পাদিত দ্ৰব্যসমূহ অনুবাদ কৰিছিল৷ একাধিক ভাষালৈ (multilingual) অনুবাদ কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ হাতত কোনো অনুবাদক নাছিল৷ কিন্তু 1980 চনৰ মধ্যম কালত প্ৰথম multi-language vendors (MLVs) স্থাপন কৰা হয়৷ সেইসময়তে INK (এতিয়া Lionbridge), IDOG (এতিয়া Bowne) আদিৰ দৰে নতুন কোম্পানীসমূহে বিভিন্ন ভাষাত কাৰিকৰী নথিপত্ৰ আৰু চফ্টৱেৰ অনুবাদ কৰাক বিশেষভাৱে গুৰুত্ব দিয়ে৷ ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে ক্ৰমে 1990 চন মানৰ পৰা localization প্ৰায়বিলাক সফল ভাষা উদ্যোগতে সাধাৰণভাৱে ব্যৱহৃত এটা শব্দত পৰিণত হৈ পৰে৷ ইণ্টাৰনেটৰ জনপ্ৰিয়তাৰ লগে লগে চফ্টৱেৰ প্ৰকাশকসকলে তেওঁলোকৰ উত্পাদিত সামগ্ৰীসমূহ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয়কৰণ কৰাৰ লগতে, সাধাৰণ মানুহৰ মাজলৈকো লৈ যোৱাৰ কথা অনুভৱ কৰে৷ বিশেষকৈ চফ্টৱেৰ, দ্ৰব্য নথিভুক্তকৰণ, বিজ্ঞাপন আৰু ই-ব্যাণিজ্যিক ক্ষেত্ৰসমূহত localization বৃত্তি হিচাপে এটা নতুন পৰিচয় বহন কৰিছে৷ বৰ্তমান ভাৰতবৰ্ষতে একাধিক এনে ভাষা-অনুবাদ কৰা উদ্যোগ গঢ়ি উঠিছে৷ ইয়াৰে বেছিভাগ উদ্যোগে বাহিৰত থাকি কাম কৰা ব্যক্তি (freelancer)-ৰ হতুৱাই কাম কৰাই যদিও স্থায়ী কৰ্মচাৰী ৰাখিও কাম কৰা দুই এটা কোম্পানী আছে৷
             Translation (অনুবাদ) localization (স্থানীয়কৰণ)-ৰ প্ৰায় সমসাময়িক শব্দ হ'লেও অৰ্থ আৰু ইয়াৰ কাৰ্য্য পদ্ধতিৰ ফালৰ পৰা দুয়োটাৰ মাজৰ প্ৰভেদ আছে৷ বৰ্তমান সময়ত মাইক্ৰ'চফ্টৰ বিভিন্ন অপাৰেটিং চিষ্টেমসমূহ বিভিন্ন স্থানীয় ভাষাত অনুবাদ কৰা দেখা পোৱা গৈছে৷ ইয়াৰ বিভিন্ন সংলাপ বাকচসমূহ, বিভিন্ন আইকনসমূহ, সহায় তথ্যসমূহ আদি সকলো অংশ localization প্ৰক্ৰিয়াৰে কৰা হৈছে৷ প্ৰধানতঃ localization প্ৰক্ৰিয়াত এটা নিদিষ্ট পৰিৱেশত খাপ খাব পৰাকৈ কোনো পাঠ (বিভিন্ন চফ্টৱেৰ প্ৰ'গ্ৰাম) অনুবাদ কৰা হয়৷ এই নিৰ্দিষ্ট পৰিৱেশটোকেই ক'ব পাৰি "locale" বা "স্থানীয়", এই ক্ষেত্ৰত উদাহৰণ স্বৰূপে অসমীয়াভাষী কম্পিউটাৰ ব্যৱহাৰকাৰী এজনে অসমীয়াতে তেওঁৰ নিজৰ কম্পিউটাৰটো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে৷ এতিয়া প্ৰধান কথা হ'ল কিয় এই নতুন "locale" বা "স্থানীয়" শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা হ'ল? প্ৰথম কাৰণ হ'ল ই স্থানীয়কৰণ উদ্যোগসমূহৰ পৰা আহিছে৷ কিন্তু এই স্থানীয় শব্দটোৱে সাধাৰণ অৰ্থত ব্যৱহাৰ কৰা অৰ্থতকৈ কিছু বিস্তৃত ৰূপ পৰিগ্ৰহণ কৰে৷ The Localization Industry Standards Association (LISA)- ৰ মতে "Localization involves taking a product and making it linguistically and culturally appropriate to the target locale (country/region and language) where it will be used and sold."  এটা স্থানীয়কৰণ উদ্যোগত সাধাৰণতে তলত উল্লেখ কৰা কাৰ্য্যকাৰিতাসমূহ দেখা যায়৷
(ক) প্ৰকল্প পৰিচালনা
(খ) চফ্টৱেৰৰ অনুবাদ আৰু ইঞ্জিনিয়াৰিং
(গ) অনলাইন সহায় বা ৱেব সমলৰ অনুবাদ, ইঞ্জিনিয়াৰিং আৰু সমীক্ষা
(ঘ) বিভিন্ন নথিপত্ৰৰ অনুবাদ আৰু ডি.টি.পি
(ঙ) মাল্টিমিডিয়া আৰু কম্পিউটাৰ আধাৰিত উপাদানসমূহৰ অনুবাদ (স্থানীয়কৰণ)
(চ) স্থানীয়কৰণ কৰা চফ্টৱেৰ বা ৱেব প্ৰয়োগ (application)-ৰ কাৰ্য্যকাৰিতা

প্ৰশ্ন হয় ভাষা অনুবাদ কৰা উদ্যোগসমূহে অনুবাদৰ ক্ষেত্ৰত Translation (অনুবাদ) শব্দটোৰ পৰিৱৰ্তে localization (স্থানীয়কৰণ) শব্দটো কিয় ব্যৱহাৰ কৰিব লগা হ'ল৷ কিছুমান ব্যক্তিৰ মতে ইয়াৰ কাৰণ হ'ল- পূৰ্বতে বিভিন্ন অনুবাদৰ ক্ষেত্ৰত সকলো শব্দ, দ্ৰব্যকে নিৰ্দিষ্ট ভাষাটোলৈ অৰ্থগত অনুবাদ কৰি দিয়াৰ ফলত কিছুমান শব্দ আৰু অৰ্থৰ ক্ষেত্ৰত এটা হাস্যকৰ পৰিৱেশ দেখা দিছিল৷ যাৰ বাবে গোটেই বিষয়বস্তুটোৱেই ৰম্য-ৰচনাৰ শাৰীলৈ গতি কৰিছিল৷ এই ক্ষেত্ৰত প্ৰধান সমস্যা হৈ দেখা দিছিল ইণ্টাৰনেট আৰু কম্পিউটাৰত ব্যৱহৃত বিভিন্ন নতুন নতুন শব্দৰ অনুবাদৰ ক্ষেত্ৰত৷ কম্পিউটাৰ, ম'বাইল আদিত ব্যৱহাৰ কৰা অনেক শব্দই সাধাৰণ মানুহৰ মাজত প্ৰচলিত হৈ পৰে আৰু তেনে বহু শব্দই স্থানীয় ভাষাটোৰ মাজত নিগাজিকৈ স্থান লাভ কৰে৷ তেনে শব্দবোৰক অনুবাদ কৰি মানুহৰ মাজত প্ৰচাৰ কৰিলে কিছু অসুবিধাৰ সৃষ্টি হয়৷ চফ্টৱেৰ প্ৰকাশকসকলৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে পৃথিৱীৰ চুকে-কোণে তেওঁলোকৰ উত্পাদিত সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰা৷ সেয়ে তেওঁলোকে স্থানীয় ভাষালৈ তেওঁলোকৰ উত্পাদিত সামগ্ৰীসমূহৰ নিৰ্দেশাৱলীসমূহ অনুবাদ কৰাই সাধাৰণ মানুহক জনাব বিচাৰে৷ এই ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকে অনুবাদৰ দ্বাৰা নতুন শব্দ সৃষ্টি কৰাতকৈ স্থানীয় ভাষাটোত প্ৰচলিত শব্দৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়ে৷
                বৰ্তমানসময়ত ভাষা স্থানীয়কৰণ এটা অতি লাভজনক উদ্যোগত পৰিণত হৈছে৷ এটা কম্পিউটাৰত ইণ্টাৰনেট সংযোগ কৰি ঘৰতে এজন ব্যক্তিয়ে এনে কাম হাতত ল'ব পাৰে৷ কিন্তু ইয়াৰ বাবে ব্যক্তিজন স্থানীয় হোৱা অতি প্ৰয়োজন৷ কম্পিউটাৰৰ, বিভিন্ন অনুবাদ সঁজুলি, পৰিভাষিক শব্দাৱলীৰৰ জ্ঞানৰ লগতে ভাষা-সাহিত্য-সংস্কৃতি দিশৰো জ্ঞানৰ অতি প্ৰয়োজন৷ তেনে পাৰ্গত এজন ব্যক্তিৰ পৰাহে আমি ভাল অনুবাদ আশা কৰিব পাৰোঁ৷ আমি ওপৰত ভাষা স্থানীয়কৰণক এক সন্মানজনক বৃত্তি বুলি কৈছোঁ কাৰণ এটা বিদেশী ভাষাক স্থানীয় ভাষালৈ অনুবাদ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অনুবাদ কৰা ব্যক্তিজন সচেতন নহ'লে ভাষাটো বিকৃত ৰূপত প্ৰকাশ হ'ব পাৰে৷ এজন অনুবাদকৰ ওপৰতে এটা ভাষাৰ ভৱিষ্যত বহুখিনি নিৰ্ভৰ কৰে৷